Morze Bałtyckie jest domem dla jednego z najbardziej niezwykłych fenomenów biologicznych na świecie – gigantycznego klonu morszczynu pęcherzykowatego, który rozciąga się na ponad 500 kilometrów u wybrzeża Zatoki Botnickiej. Odkrycie to rzuca nowe światło na zdolności adaptacyjne wodorostów w trudnych warunkach środowiskowych. Jednocześnie badania ujawniły istnienie nowego gatunku wodorostów na wybrzeżu Estonii, który rozmnaża się wyłącznie płciowo. Co oznaczają te odkrycia dla przyszłości ekosystemu Bałtyku w obliczu zmian klimatycznych?
Gigantyczny klon morszczynu pęcherzykowatego — rekord w świecie natury
Warto przeczytać:
Badania genetyczne wykazały, że mała, krzaczasta forma morszczynu pęcherzykowatego, wcześniej uważana za odrębny gatunek, jest w rzeczywistości gigantycznym klonem żeńskiej rośliny. Klon ten rozprzestrzenił się na ponad 500 km wybrzeża Zatoki Botnickiej – od Öregrund w Uppland aż po południe Umeå. Rozprzestrzenianie się klonu było możliwe dzięki fragmentom rośliny, które zostały przeniesione przez prądy wodne i rozwijały się w nowe osobniki.
„Ten klon obejmuje miliony osobników, a w niektórych obszarach jest całkowicie dominujący” – mówi Ricardo Pereyra, badacz z zespołu, który przeprowadził analizy genetyczne. To odkrycie czyni go największym znanym klonem jakiegokolwiek organizmu na świecie. Naukowcy nazwali tę roślinę „supersamicą”, podkreślając jej unikalny charakter.
Mistrz adaptacji z ograniczeniami
Morszczyn pęcherzykowaty jest jednym z niewielu gatunków wodorostów zdolnych do przetrwania w niskim zasoleniu Bałtyku. Tworzy podwodne lasy, które są schronieniem dla ryb, ślimaków i skorupiaków, a także odgrywają kluczową rolę w ekosystemie. Jednak gigantyczny klon, rozmnażający się wyłącznie wegetatywnie, niemal zupełnie pozbawiony jest zmienności genetycznej.
„Klonowi niemal zupełnie brakuje zmienności genetycznej, która w przeciwnym razie oznaczałaby, że w populacji istnieją osobniki umiejące poradzić sobie ze zmianami i zapewnić przetrwanie gatunku” – wyjaśnia profesor Kerstin Johannesson.
To ograniczenie sprawia, że klon może być szczególnie wrażliwy na zmiany klimatyczne, takie jak wzrost temperatury wody czy spadek zasolenia.
Najczęściej czytane:
Nowy gatunek wodorostów u wybrzeży Estonii
Równolegle z badaniami nad gigantycznym klonem, naukowcy zidentyfikowali nowy gatunek wodorostów u wybrzeży Estonii. W przeciwieństwie do klonu morszczynu pęcherzykowatego ten gatunek rozmnaża się wyłącznie płciowo i posiada zarówno osobniki męskie, jak i żeńskie.
Nowy gatunek, choć bardzo blisko spokrewniony z morszczynem pęcherzykowatym, jednakże jest reprodukcyjnie izolowany od niego. Dzięki rozmnażaniu płciowemu ten wodorost ma większą zmienność genetyczną, co zwiększa jego zdolność do adaptacji w zmieniającym się środowisku. Odkrycie to pokazuje, jak różnorodne strategie przetrwania wykształciły organizmy w obrębie jednego ekosystemu.
Klony wodorostów a zmiany klimatyczne
Zmieniające się warunki środowiskowe Morza Bałtyckiego, takie jak wzrost temperatury wody i spadek zasolenia, stanowią ogromne wyzwanie dla klonów wodorostów. Bez zdolności do reprodukcji płciowej i związanej z nią zmienności genetycznej, gigantyczny klon morszczynu pęcherzykowatego może nie być w stanie przetrwać w dłuższej perspektywie.
Z kolei nowy gatunek wodorostów z Estonii, dzięki swojej zdolności do rozmnażania płciowego, może lepiej dostosować się do zmian klimatycznych. Tym samym może odgrywać istotną rolę w przyszłości ekosystemu Bałtyku.
Odkrycie gigantycznego klonu morszczynu pęcherzykowatego w Morzu Bałtyckim oraz nowego gatunku wodorostów na wybrzeżu Estonii to przełom w badaniach nad bioróżnorodnością i adaptacją organizmów. Gigantyczny klon, choć imponujący pod względem rozmiarów i liczebności, stoi w obliczu poważnych wyzwań związanych z brakiem zmienności genetycznej. Z kolei nowy gatunek w Estonii pokazuje, jak rozmnażanie płciowe może zwiększać zdolność do przetrwania w trudnych warunkach.
Zobacz także:
Odkrycia te podkreślają, jak ważne są badania nad genetyką i adaptacją organizmów w kontekście ochrony ekosystemów morskich w obliczu globalnych zmian klimatycznych. Bałtyk, choć stosunkowo niewielki, skrywa w sobie ogromne bogactwo przyrodnicze, które wciąż zaskakuje naukowców.
Źródło: onlinelibrary.wiley.com
