Strefa zmierzchu oceanu jest domem dla największej biomasy ryb na Ziemi, co czyni ją wyjątkowym miejscem żerowania dla największych drapieżników oceanu.
Wiele gatunków rekinów zapuszcza się z wód powierzchniowych w głębiny oceanu pomiędzy 200 a 1000 metrów. Zdaniem ekspertów, głównym celem tych wypraw jest polowanie na ofiary, gdy w wodach powierzchniowych brakuje pożywienia. Poszczególne gatunki rekinów spędzają w strefie zmierzchu różną ilość czasu. Żarłacze błękitne polują w strefie do godziny, rekiny wielorybie mogą spędzić tam kilka godzin, a rekiny olbrzymie posuwają się do ekstremum. Ucztują nawet do czterech miesięcy, polując na stworzeniach strefy zmierzchu przed ponownym wynurzeniem się w oświetlonych słońcem wodach powierzchniowych.
fot.: wiki commons BY-SA 4.0 MarAlliance2018
Chociaż tytuł „Największej ryby w oceanie” należy się rekinowi wielorybiemu, który jest tak duży jak autobus, to rekin olbrzymi jest godnym rywalem.
Jego średnia wielkość to 8 metrów, a niektóre osobniki osiągają nawet do 12 metrów długości. Długoszpary znane również jako „żerujące tarany”, przepływają przez gęste płaty zooplanktonu z otwartymi ustami, pasywnie filtrując pokarm przez skrzela.
Mogą istnieć inne powody niż jedzenie, dla których te zwierzęta morskie odwiedzają strefę mroku. Weźmy na przykład rekina wielorybiego. Rekiny wielorybie nie są tak naprawdę wielorybami — są rekinami, a także największymi rybami w oceanie, ale żywią się najmniejszymi stworzeniami w wodach powierzchniowych, głównie zooplanktonem i rybią ikrą.
Zapuszczają się do wód mezopelagicznych, aby żerować podczas migracji, a badania sugerują, że rekiny wielorybie mogą również odwiedzać środkową część oceanu, aby się ochłodzić, usunąć pasożyty, oszczędzać energię, a nawet skalibrować swoją wewnętrzną nawigację. W przeciwieństwie do innych dużych filtratorów (takich jak żarłacz olbrzymi), rekin wielorybi aktywnie odkurza wodę poprzez gwałtowne otwieranie i zamykanie pyska oraz wydalanie wody przez skrzela.
Niektóre rekiny wielorybie migrują na ogromne odległości i wydają się umiejscawiać swoje wizyty w czasie corocznych zakwitów fitoplanktonu lub tarła ryb w pobliżu szelfów kontynentalnych.
Jak rekiny przetrwały na tak dużych głębokościach, skoro warunki tam panujące znacznie różnią się od tych, w jakich żyją w wodach powierzchniowych?
Możliwość dostępu rekinów i innych dużych drapieżników morskich do wód mezopelagicznych ewoluowała z czasem. Do strefy mroku dociera bardzo mało światła słonecznego, co wymusza konieczność przystosowania się do widzenia lub korzystania z alternatywnych zmysłów. Bioluminescencja jest dominującym źródłem światła w głębinach oceanu, a rekiny mogą ją wykrywać jako punktowe błyski lub cienie na rozległym, niewyraźnym tle, jakie wytwarza.
Prawie wszystkie gatunki rekinów mają wyspecjalizowaną, odbijającą światło tkankę w oczach (tapetum lucidum), która zwiększa ich światłoczułość, pomagając im w nawigacji w czarnych jak smoła wodach.
Niektóre rekiny docierają do głębin oceanu, wykorzystując wiry ciepłego rdzenia. Są to duże, wirujące prądy oceaniczne, które wciągają ciepłą wodę w głąb strefy zmierzchu, gdzie temperatury są zazwyczaj niższe. Używając elektronicznych znaczników, naukowcy wyśledzili żarłacze błękitne i białe, które wykorzystują wiry jako szybką ścieżkę do uczty. Żarłacze białe, które potrafią utrzymać ciało w wyższej temperaturze niż warunki zewnętrzne, żerują na głębokościach mezopelagicznych zarówno w ciepłych, jak i zimnych wirach, podczas gdy żarłacze błękitne, gatunek zimnokrwisty, preferują tylko wiraże o ciepłym rdzeniu.
Żarłacze błękitne nie są w stanie regulować wewnętrznie temperatury swojego ciała, aby pozostać cieplejszymi od otaczającej je wody, zdaniem naukowców, wolą korzystać z ciepłych prądów wodnych.
NOAA,Domena publiczna, https://commons.wiki
Rekiny przystosowały się do warunków i środowiska strefy zmierzchu, wykorzystując struktury anatomiczne i cechy fizjologiczne, aby dostać się do tego regionu w celu poszukiwania pożywienia.
Rekiny kosogony i makrele mają zwiększoną ilość mioglobiny w mięśniach, która pomaga w magazynowaniu tlenu, co pozwala im dłużej pozostać aktywnymi w głębinach oceanu. Gatunki o smukłych ciałach i długich płetwach piersiowych, takie jak żarłacz błękitny i żarłacz białopłetwy, mogą sprawnie sunąć w głąb oceanu, prawdopodobnie oszczędzając energię w porównaniu z gatunkami pozbawionymi tych przystosowań.
Zdaniem Simona Thorrolda z Departamentu Biologii Instytutu WHOI badania nad rekinami dowodzą, że nurkowanie głębokie jest znacznie częstsze i bardziej powszechne wśród różnych gatunków niż dotychczas uważano, a zachowanie to jest ściśle związane z wieloma kluczowymi zagadnieniami ekologii oceanu.
