Mechanizm z Antykithiry, pierwszy na świecie analogowy komputer, został odkryty na wraku w 1907 roku u wybrzeży greckiej wyspy o tej samej nazwie. Przez dziesięciolecia badania nad tym fascynującym urządzeniem dostarczały nowych informacji na temat starożytnej greckiej inżynierii oraz astronomii. Dzięki naukowcom z Uniwersytetu w Glasgow, którzy wykorzystali nowoczesne techniki modelowania statystycznego, udało się rzucić nowe światło na jeden z najbardziej zagadkowych aspektów tego urządzenia – pierścień kalendarzowy.
Mechanizm z Antykithiry – starożytny komputer
Mechanizm z Antykithiry pochodzi z II wieku p.n.e. i składa się z szeregu złożonych, wzajemnie powiązanych kół zębatych. Pozwalał on starożytnym Grekom przewidywać zaćmienia oraz obliczać pozycje planet z dokładnością niespotykaną w żadnym innym znanym ówczesnym urządzeniu. W 2020 roku, dzięki nowym zdjęciom rentgenowskim, odkryto regularnie rozmieszczone otwory w pierścieniu kalendarzowym. Jednak pierścień był uszkodzony i niekompletny, co utrudniało ustalenie pierwotnej liczby otworów.
Warto przeczytać:
Statystyczne modelowanie a liczba otworów
Najczęściej czytane:
Naukowcy z Glasgow, korzystając z technik opracowanych do analizy fal grawitacyjnych, podjęli się zadania ustalenia prawdopodobnej liczby otworów w pierścieniu kalendarzowym. Ich badania, opublikowane w Horological Journal, wykazały, że pierścień miał najprawdopodobniej 354 otwory, odpowiadające kalendarzowi księżycowemu, a nie egipskiemu kalendarzowi rocznemu, który zakładałby 365 otworów. Analiza wykazała, że 354 otwory są setki razy bardziej prawdopodobne niż 360 otworów, co sugerowały wcześniejsze badania.
Nowe dane i stare pytania
Profesor Graham Woan, jeden z autorów artykułu, podkreśla, że badania te dostarczają nowych dowodów na zastosowanie mechanizmu do śledzenia greckiego roku księżycowego. Woan przyznaje również, że zainteresował się zagadnieniem po tym, jak kolega skierował jego uwagę na zebrane dane przez youtubera Chrisa Budiselica, który pragnął wykonać replikę pierścienia kalendarzowego. Wykorzystał technikę zwaną analizą bayesowską, aby obliczyć prawdopodobną liczbę otworów na podstawie niekompletnych danych.
Odkrycie to nie tylko dostarcza nowych informacji na temat funkcji mechanizmu z Antykithiry, ale także ukazuje niezwykłe umiejętności starożytnych Greków w dziedzinie inżynierii i astronomii. Mechanizm pozostaje jednym z najbardziej fascynujących wynalazków starożytności, a jego badania nadal przynoszą nowe, cenne informacje.
Źródło: Uniwersytet w Glasgow
