Zagadka zestrzelenia fińskiego samolotu pasażerskiego podczas II wojny światowej przez sowietów, która od dziesięcioleci intrygowała historyków i entuzjastów lotnictwa, została wreszcie rozwiązana.
Wrak Junkersa Ju 52, samolotu przewożącego dyplomatów z Tallina do Helsinek, został odnaleziony przez estoński zespół nurkowy. To odkrycie rzuca nowe światło na mroczne wydarzenia sprzed ponad osiemdziesięciu lat.
Tło historyczne
W czerwcu 1940 roku zaledwie kilka dni przed aneksją państw bałtyckich przez Związek Radziecki, fiński samolot pasażerski Kaleva został zestrzelony nad Morzem Bałtyckim przez radzieckie bombowce. Na pokładzie znajdowało się dziewięć osób, w tym dwóch fińskich członków załogi oraz siedmiu pasażerów różnych narodowości: amerykański dyplomata Henry W. Antheil Jr, dwóch Francuzów, dwóch Niemców, Szwed oraz obywatel estońsko-fiński. Wszyscy zginęli na miejscu.
Warto przeczytać:
Poszukiwania i odkrycie wraku
Zespół nurkowo-ratowniczy z Estonii, reprezentowany przez firmę Tuukritoode OU, poinformował o odkryciu dobrze zachowanych szczątków samolotu na głębokości około 70 metrów u wybrzeży wyspy Keri, niedaleko Tallina. Kaido Peremees, rzecznik firmy, podkreślił, że sukces ten był możliwy dzięki przyjęciu nowej strategii poszukiwań.
„W zasadzie zaczynaliśmy od zera. Przyjęliśmy zupełnie inne podejście do poszukiwań,” – wyjaśnił Peremees, podkreślając, jak trudne były poprzednie próby jego lokalizacji.
Nawet statek oceanograficzny Pathfinder Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych nie był w stanie zlokalizować szczątków samolotu podczas poszukiwań wokół wyspy Keri w 2008 r. w ramach przedsięwzięcia zleconego przez rząd estoński Pentagonowi. „Wrak jest w kawałkach, a dno morskie jest dość trudne ze względu na formacje skalne, doliny i wzgórza. Bardzo łatwo jest przeoczyć małe części i szczątki samolotu” – powiedział Peremees. „Techniki oczywiście bardzo się rozwinęły na przestrzeni czasu. Jak zawsze, można mieć dobrą technologię, ale mieć pecha”.
Nurkowie są przekonani, że odnalezione na dnie części należą do Kalevy ze względu na charakterystyczną, rozpoznawalną konstrukcję niemieckiego Junkersa Ju 52, jednego z najpopularniejszych europejskich samolotów pasażerskich i transportowych z czasów wojny w latach trzydziestych i wczesnych czterdziestych XX wieku.
Najczęściej czytane:
Techniczne aspekty odkrycia
Junkers Ju 52, znany z solidnej konstrukcji, był w stanie przetrwać dekady na dnie morskim w relatywnie dobrym stanie. Wrak jest jednak rozbity na kilka części, co utrudniało wcześniejsze próby jego lokalizacji, w tym te podejmowane przez amerykański statek oceanograficzny Pathfinder w 2008 roku.
Znaczenie odkrycia
Odkrycie wraku Kalevy ma istotne znaczenie zarówno dla historyków, jak i dla rodzin ofiar. Po latach spekulacji i teorii spiskowych dotyczących przyczyn zestrzelenia samolotu oraz zawartości toreb z dokumentami przewożonymi przez dyplomatów, fakt odnalezienia wraku pozwala na zamknięcie tego rozdziału historii.
„Wiadomość o możliwej lokalizacji wraku samolotu pasażerskiego Kaleva cieszy się ogromnym zainteresowaniem Stanów Zjednoczonych, zwłaszcza że doszło do wypadku jednej z pierwszych amerykańskich ofiar drugiej wojny światowej, dyplomaty Henry’ego Antheila” – powiedział rzecznik ambasady USA w Tallinie, Mike Snyder. Snyder dodał również, że Waszyngton ściśle monitoruje wysiłki grupy nurkowej.
Niejasne motywy zestrzelenia
Pomimo odkrycia szczątków samolotu, motywy radzieckiego zestrzelenia Kalevy pozostają tajemnicą. Zestawienie faktów wskazuje na możliwość, iż radziecki okręt podwodny, który pojawił się w pobliżu miejsca katastrofy, zebrał pływające śmieci i torby z dokumentami. Teorie spiskowe sugerują, że w zawartości tych toreb mogły znajdować się materiały o znaczeniu strategicznym, co mogło być przyczyną decyzji Moskwy o zestrzeleniu samolotu.
