Rekiny, jako jedne z najważniejszych drapieżników oceanicznych, odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu równowagi ekosystemów morskich. Niestety, ich populacje na całym świecie są zagrożone wyginięciem. Głównym powodem jest działalność człowieka, w szczególności połowy komercyjne, które prowadzą zarówno do celowego, jak i przypadkowego łapania tych zwierząt. Badania wskazują, że zakazy retencji, narzucające wypuszczanie złowionych rekinów, mogą zmniejszyć ich śmiertelność, ale nie wystarczają, aby ochronić najbardziej zagrożone gatunki.
Rekiny giną w alarmującym tempie – główne przyczyny
Rekiny odgrywają kluczową rolę w ekosystemach morskich, regulując populacje innych gatunków i utrzymując równowagę w środowisku. Niestety, ich liczebność spada w zastraszającym tempie. Główną przyczyną jest rybołówstwo – zarówno celowe połowy, jak i przypadkowe łapanie rekinów w sieci przeznaczone dla innych gatunków. Dane z badań przeprowadzonych przez zespół naukowców z UC Santa Barbara wskazują, że ponad połowa rekinów zabijanych w połowach ginie przypadkowo. Zakazy retencji, które nakazują wypuszczanie złowionych rekinów, zmniejszają ich śmiertelność średnio trzykrotnie, ale nie wystarczają, aby ochronić gatunki intensywnie poławiane, takie jak mako czy żarłacze jedwabiste.
Warto przeczytać:
Pierwszy krok w ochronie rekinów
Symulacje przeprowadzone przez naukowców wykazały, że zakazy retencji są skutecznym narzędziem, które może zmniejszyć śmiertelność rekinów. Jednak dla gatunków takich jak mako czy żarłacze jedwabiste, które są intensywnie poławiane, konieczne są dodatkowe działania. Aby skutecznie chronić rekiny, konieczne jest uzupełnienie zakazów retencji o strategie takie jak ograniczenia połowów na określonych obszarach, kwoty połowowe oraz wymogi dotyczące sprzętu połowowego.
Gatunki, które mogą skorzystać na ochronie
Zakazy retencji najprawdopodobniej przyniosą korzyści gatunkom o szybszym tempie reprodukcji, takim jak rekiny błękitne, rekiny młotowate i płaszczki. Żarłacz błękitny, będący najczęściej poławianym gatunkiem na świecie, mógłby stosunkowo szybko regenerować swoją populację, jeśli zakazy retencji zostałyby wprowadzone. „Chociaż jest wysoce nieprawdopodobne, aby zakazy retencji kiedykolwiek zostały wprowadzone dla tak ważnego komercyjnie gatunku”, powiedział Leonardo Feitosa, współautor badania, „nasze wyniki pokazują, że może to być stosunkowo prosta i skuteczna strategia, jeśli stanie się konieczna do utrzymania populacji”. Jednakże dla innych gatunków, takich jak mako czy żarłacze jedwabiste, konieczne będą bardziej kompleksowe działania.
Najczęściej czytane:
Dodatkowe strategie ochrony rekinów
Ochrona rekinów wymaga wdrożenia bardziej zaawansowanych metod zarządzania połowami. Jednym z rozwiązań jest zakaz stosowania drutu stalowego na długich linkach, który zwiększa ryzyko urazów rekinów. Przepisy przestrzenne, takie jak zamykanie miejsc lęgowych i żłobków rekinów, mogą również pomóc w regeneracji ich populacji. Naukowcy podkreślają także potrzebę większej ilości danych na temat wskaźników śmiertelności innych ryb chrzęstnoszkieletowych, takich jak płaszczki, raje i chimery, które również są zagrożone wyginięciem. „Pięćdziesiąt siedem procent ryb chrzęstnoszkieletowych zagrożonych wyginięciem na świecie to nie rekiny” – wyjaśniła Allie Caughman, współautorka badania.
Współpraca międzynarodowa na rzecz ochrony rekinów
Członkowie zespołu The Nature Conservancy współpracują obecnie z naukowcami z Inter-American Tropical Tuna Commission, aby opracować zestaw strategii ochrony rekinów. Dialogi te mają na celu identyfikację najskuteczniejszych metod zarządzania populacjami rekinów oraz informowanie o potrzebie ich wdrożenia. Praca ta jest kluczowa dla rozwoju kompleksowych działań, które mogą zatrzymać wymieranie rekinów i innych ryb chrzęstnoszkieletowych.
Rekiny giną w alarmującym tempie, głównie z powodu połowów. Zakazy retencji są ważnym krokiem w ich ochronie, ale nie wystarczą, aby zapobiec dalszemu spadkowi populacji, zwłaszcza dla gatunków intensywnie poławianych. Bez zdecydowanych kroków ryzykujemy utratę jednych z najważniejszych drapieżników oceanicznych.
Źródło: Leonardo Manir Feitosa, Alicia M. Caughman, Nidhi G. D’Costa, Sara Orofino, Echelle S. Burns, Laurenne Schiller, Boris Worm, Darcy Bradley. Retention Bans Are Beneficial but Insufficient to Stop Shark Overfishing. Fish and Fisheries, 2025
