Wrak statku Kyrenia jest jednym z najważniejszych znalezisk archeologicznych z okresu hellenistycznego. Dzięki niemal nienaruszonemu kadłubowi, badacze zyskali unikalną okazję do zgłębiania technologii budowy statków sprzed ponad 2000 lat. Jednakże najnowsze badania wskazują, iż statek zatonął wcześniej, niż pierwotnie sądzono.
Ten starożytny grecki statek handlowy z IV wieku p.n.e., został odkryty w niezwykłych okolicznościach przez grecko-cypryjskiego instruktora nurkowania Andreasa Cariolou podczas burzy w listopadzie 1965 roku. Cariolou, mimo że stracił dokładną pozycję wraku, nie poddał się i wykonał ponad 200 nurkowań, aż w 1967 roku ponownie odnalazł wrak w pobliżu Kyrenii na Cyprze.
Chronologia pochodzenia Kyrenii i dokładna data zatonięcia zawsze były niejasne. Początkowe próby datowania statku opierały się na odzyskanych artefaktach, takich jak ceramika na pokładzie i niewielka partia monet, co doprowadziło badaczy do oszacowania, że statek został zbudowany i zatonął w późnych latach 300. p.n.e. Nowe badania, oparte na bardziej zaawansowanych technikach, pozwoliły na dokładniejsze oszacowanie tego wydarzenia.
Warto przeczytać:
Nowe badania ujawniają sekrety greckiego wraku
Odkrycia dokonano dzięki świeżo oczyszczonym próbkom drewna oraz innym artefaktom znalezionym na statku, takim jak gałązka, kość zwierzęcia i skrytka wypełniona starożytnymi migdałami. „Kyrenia była jednym z pierwszych miejsc, gdzie zdano sobie sprawę, że tego typu bogate dowody z czasów klasycznych można znaleźć w dużej mierze nienaruszone na dnie morza nawet 2000 lat później, o ile w ogóle uda się je znaleźć” – powiedział Stuart Manning, główny autor i profesor archeologii klasycznej na Uniwersytecie Cornell.
Najczęściej czytane:
Datowanie statku Kyrenia – najnowsze metody ujawniają dokładniejszy czas zatonięcia
Największą przeszkodą w dokładnym datowaniu Kyrenii był glikol polietylenowy (PEG). Archeolodzy i konserwatorzy często stosowali związek na bazie ropy naftowej do nasiąkniętego wodą drewna, aby zapobiec jego rozkładowi po wydobyciu z pozbawionego tlenu środowiska oceanu. „Usunęliśmy PEG z drewna, wykonaliśmy datowanie radiowęglowe i wykazaliśmy, że w każdym przypadku otrzymaliśmy wiek radiowęglowy zgodny z rzeczywistym (znanym) wiekiem” – powiedział Manning. „Zasadniczo usunęliśmy 99,9% PEG”.
Odkrywanie chronologii zatonięcia Kyrenii u wybrzeży Cypru
Daty wykazały, że najnowsze zachowane słoje drzewne z tych belek pochodzą z połowy lub końca IV wieku p.n.e. Ponieważ próbki nie zawierały kory, naukowcy nie mogli ustalić dokładnej daty ścięcia pierwotnych drzew, ale mogli stwierdzić, że prawdopodobnie nastąpiło to po około 355-291 roku p.n.e. Współpracując z pierwotnym zespołem wykopaliskowym Kyrenii, naukowcy zbadali różne artefakty, w tym ceramikę i monety, ze szczególnym uwzględnieniem materiałów organicznych, w tym astragalusa ( kostki owcy lub kozy, niegdyś używanej do gier i rytuałów wróżbiarskich w kilku starożytnych kulturach) i tysięcy świeżych zielonych migdałów znalezionych w niektórych dużych amforach. Te „krótkowieczne” próbki materiałów pomogły określić datę ostatniego rejsu statku.
Zastosowanie połączonego modelowania statystycznego z dendrochronologią próbek drewna pozwoliło na uzyskanie o wiele dokładniejszego datowania w porównaniu z poprzednimi próbami. Modelowanie wykazało, że najbardziej prawdopodobny zakres dat ostatniej podróży mieści się między 305–271 r. p.n.e. (prawdopodobieństwo 95,4%) a 286–272 r. p.n.e. (prawdopodobieństwo 68,3%) – o kilka lat później niż zakładają obecne szacunki.
Wrak statku Kyrenia, dzięki nowym badaniom, otwiera przed nami kolejne rozdziały historii starożytnego świata. Dokładniejsze datowanie zatonięcia statku nie tylko wzbogaca naszą wiedzę o tamtych czasach, ale także ukazuje, jak zaawansowane były techniki budowy i żeglugi morskiej w okresie hellenistycznym. Odkrycia te są dowodem na to, jak wiele jeszcze możemy się nauczyć, badając przeszłość za pomocą nowoczesnych technologii.
Źródło: plos
